Iran cáo buộc Israel lấy Azerbaijan làm bàn đạp trong khi Tổng thống Syria có thể bị xem là tội phạm chiến tranh.

Lo ngại về xung đột quân sự tại Iran và Syria, 2 điểm nóng hiện nay ở Trung Đông, ngày càng tăng sau những diễn biến mới nhất.

Azerbaijan bị lôi vào cuộc

Hôm qua, Iran yêu cầu nước láng giềng Azerbaijan giải thích về số vũ khí trị giá 1,6 tỉ USD mà nước này mua của Israel. Theo đài Press TV, Đại sứ Azerbaijan tại Tehran là Javanshir Akhundov thừa nhận nước ông mua số vũ khí đó nhưng để tăng cường khả năng quốc phòng chứ không liên quan đến căng thẳng hiện nay. Trước đó, AP dẫn lời giới chức Israel xác nhận thỏa thuận bán cho Azerbaijan máy bay không người lái cùng các hệ thống phòng thủ tên lửa và chống máy bay. Tel Aviv cũng khẳng định thương vụ này “hoàn toàn bình thường”. Tuy nhiên, một số quan chức Iran bày tỏ lo ngại rằng đằng sau vụ mua bán trên là 2 khả năng. Một là Tel Aviv đang thắt chặt quan hệ với Baku để mượn lãnh thổ Ajerbaijan làm bàn đạp tấn công đối thủ. Hai là chuyện bán vũ khí chỉ là bình phong để Israel chuyển vũ khí đến “sát nách” Iran.

Những thông tin trên xuất hiện giữa lúc căng thẳng gia tăng trong quan hệ Azerbaijan – Iran. Cách đây một tuần, cảnh sát Azerbaijan tuyên bố đã bắt giữ một số người liên quan đến Iran do tình nghi âm mưu đánh bom nhằm vào cơ quan ngoại giao Israel ở nước này. Ngược lại, Tehran cáo buộc Baku hợp tác với cơ quan tình báo Mossad của Tel Aviv. Hồi đầu tháng, tờ The Times dẫn lời một cựu nhân viên Mossad loan tin Israel đang sử dụng Azerbaijan làm căn cứ do thám Iran. Ngày 25.2, truyền thông Iran đưa tin giới chức đã nhận dạng một nhân viên Mossad bị nghi tham gia ám sát các chuyên gia hạt nhân nước này đang ở Azerbaijan.

Vì thế, ngày 28.2, Đại sứ Iran tại Armenia Seyed Ali Saqqaeeyan cảnh báo về “sự xâm nhập ngày càng tăng” của Israel vào khu vực phía nam Caucasus thông qua các hoạt động ở Azerbaijan. Tehran cũng cảnh báo Baku không được hỗ trợ Tel Aviv thực hiện “các hành động khủng bố”. Bên cạnh đó, Iran tiếp tục khẳng định mục đích dân sự của chương trình hạt nhân và AFP hôm qua dẫn lời Ngoại trưởng Ali Akbar Salehi tuyên bố chế tạo vũ khí hạt nhân là một “tội lỗi lớn”.

“Kịch bản Kosovo” cho Syria?

Ngày 29.2, báo Asharq Al-Awsat có trụ sở tại Anh loan tin Mỹ có thể can thiệp vào Syria mà không cần sự phê chuẩn của LHQ. Tờ báo dẫn nguồn từ quân đội Mỹ cho biết kế hoạch này dựa trên kịch bản NATO can thiệp vào Kosovo hồi năm 1998 sau khi LHQ không thông qua nghị quyết kêu gọi chính phủ Nam Tư ngừng “tàn sát dân thường”. Vào thời điểm đó, Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết, còn Trung Quốc bỏ phiếu trắng, tương tự những gì xảy ra gần đây về Syria. Tờ báo viết: “Nguồn tin cho hay kế hoạch bắt đầu với việc thành lập vùng đệm để cung cấp nơi trú ẩn cho những người tị nạn Syria gần biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ và cung cấp viện trợ nhân đạo cho mọi người Syria. Sau đó, các lực lượng sẽ vào Syria qua ngả Thổ Nhĩ Kỳ”. Nguồn tin của Asharq Al-Awsat cho biết thêm rằng Lầu Năm Góc sẽ không đưa bộ binh vào Syria do lo ngại sức mạnh đáng kể của quân đội Syria, đặc biệt là không quân, mà sẽ dọn đường cho việc thiết lập một vùng cấm bay trên cơ sở ở Kosovo lúc trước.

Mỹ chưa bình luận gì về thông tin trên và đến nay vẫn tỏ ra ngần ngừ trong việc can thiệp vào Syria. AFP dẫn lời Ngoại trưởng Hillary Clinton tuyên bố “đủ điều kiện” để xem Tổng thống al-Assad là tội phạm chiến tranh sau khi LHQ xác nhận hơn 7.500 người đã thiệt mạng trong cuộc khủng hoảng tại nước này. Tuy nhiên, bà Clinton cũng nói việc xem ông al-Assad là tội phạm chiến tranh sẽ làm tình hình thêm phức tạp. NATO mới đây cũng khẳng định không có ý định hành động tại Syria và cả Iran. Thực tế, năm nay diễn ra nhiều cuộc bầu cử quan trọng tại nhiều nước như Mỹ, Nga, Pháp… nên giới quan sát đánh giá các chính phủ sẽ không dám đặt cược vào canh bạc tại Trung Đông.

Trong một diễn biến liên quan, Tổng thống Tunisia Moncef  Marzouki ngày 28.2 đánh tiếng sẵn sàng cho ông al-Assad tị nạn nhằm giúp chấm dứt bạo lực ở Syria.

(Thanhnien)