Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã tham dự và có các phát biểu quan trọng tại Hội nghị.

Tại hội nghị, lãnh đạo các nước ASEAN và Đối tác liên quan đã tập trung bàn về các vấn đề có tầm quan trọng chiến lược liên quan đến hòa bình và phát triển ở khu vực; kiểm điểm và định hướng hoạt động của EAS thời gian tới cũng như việc triển khai hợp tác trong các lĩnh vực ưu tiên như năng lượng, tài chính, quản lý thiên tai, giáo dục, dịch bệnh và triển khai kết nối ASEAN.

Về định hướng của EAS, các nhà lãnh đạo khẳng định EAS là một thành tố quan trọng trong cấu trúc khu vực. EAS cần tiếp tục hoạt động dựa trên các mục tiêu, nguyên tắc, thể thức như nêu trong Tuyên bố Kuala Lumpur 2005 và Tuyên bố Hà Nội 2010.

Các nhà lãnh đạo đồng thời đề cao thực hiện Tuyên bố Bali về các nguyên tắc quan hệ cùng có lợi, trong đó có các nguyên tắc về tôn trọng luật pháp quốc tế, quan hệ hữu nghị, tôn trọng chủ quyền, không can thiệp nội bộ, không sử dụng vũ lực và giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình…

Hội nghị cũng nhất trí cần đẩy mạnh hơn nữa hợp tác về các vấn đề an ninh phi truyền thống và ứng phó với các thách thức đang nổi lên, trong đó có tìm kiếm cứu nạn trên biển, an ninh an toàn hàng hải, khủng bố, thiên tai…

Các nước ủng hộ ASEAN tiếp tục phát huy vai trò chủ đạo trong EAS, khuyến khích các đối tác tham gia vào hợp tác khu vực và đưa EAS tiếp tục phát triển, nâng cao phối hợp giữa EAS với các khuôn khổ hợp tác khu vực như ASEAN+3, ARF, ADMM+, AMF mở rộng… nhằm bảo đảm tính bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau trong các hoạt động hợp tác.

Về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, các nhà lãnh đạo hoan nghênh nỗ lực của Chính phủ Myanmar trong thúc đẩy tiến trình hòa hợp dân tộc và hội nhập khu vực, cũng như ủng hộ việc dỡ bỏ cấm vận kinh tế đối với Myanmar; ủng hộ một Bán đảo Triều Tiên hòa bình, ổn định, phi vũ khí hạt nhân và sớm nối lại đàm phán 6 bên.

Về Biển Đông, nhiều nước phát biểu nhấn mạnh tầm trọng của bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh an toàn hàng hải; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật biển năm 1982 của Liên hợp quốc (UNCLOS); thực hiện hiệu quả DOC, Tuyên bố Nguyên tắc 6 điểm của ASEAN, Tuyên bố DOC và sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Phát biểu tại phiên họp toàn thể Hội nghị EAS lần thứ 7, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá cao vai trò trung tâm của ASEAN và những tiến triển hợp tác EAS trong thời gian qua, nhất là trong những lĩnh vực ưu tiên như năng lượng, tài chính, môi trường, quản lý thiên tai, giáo dục, y tế và bệnh dịch, và triển khai kết nối ASEAN.

Để phát huy hơn nữa các kết quả đạt được, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị hợp tác EAS thời gian tới tập trung vào một số ưu tiên như: Bảo đảm EAS tiếp tục là diễn đàn của lãnh đạo cấp cao nhằm đối thoại và hợp tác về các vấn đề có tầm quan trọng chiến lược đối với khu vực, cả về chính trị, an ninh, cũng như hợp tác phát triển.

Tăng cường vai trò của EAS trong xây dựng các khuôn khổ và chuẩn mực chung trong khu vực nhằm mục tiêu thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng kinh tế tại Đông Á, đồng thời tiếp tục triển khai tích cực và hiệu quả các lĩnh vực hợp tác ưu tiên như đề ra và thúc đẩy các nỗ lực liên kết kinh tế khu vực, tăng cường hỗ trợ triển khai Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đề nghị các nước đối tác EAS tiếp tục hỗ trợ nguồn lực và khuyến khích các doanh nghiệp khu vực tư nhân cùng tham gia triển khai kết nối với hình thức phù hợp như Đối tác Công-Tư (PPP). Trao đổi, tăng cường hợp tác ứng phó với những thách thức mà khu vực đang phải đối mặt như thiên tai, an ninh, an toàn hàng hải, khủng bố và các thách thức an ninh phi truyền thống khác…

Phát biểu tại Phiên họp hẹp của Hội nghị EAS, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng kiến nghị cần tiếp tục các nỗ lực tăng cường đối thoại và hợp tác, xây dựng và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử, trong đó phát huy hiệu quả các công cụ hiện có thể hiện qua các nguyên tắc và giá trị trong văn bản được cộng đồng quốc tế và khu vực công nhận như Hiến chương Liên hợp quốc, các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) và Tuyên bố Bali về các Nguyên tắc quan hệ cùng có lợi. Điều này đã và đang góp phần giúp EAS xây dựng và củng cố môi trường hòa bình ổn định, hợp tác của cả khu vực.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh EAS cần tăng cường hợp tác hơn nữa về an ninh an toàn hàng hải vì đây chính là quan tâm và lợi ích chung của khu vực và thế giới. Trước mắt tập trung vào các lĩnh vực hợp tác tìm kiếm và cứu trợ người, tàu thuyền bị thiên tai, bị nạn trên biển; chống cướp biển; vận chuyển và kết nối hàng hải; bảo vệ môi trường sinh thái và đa dạng sinh học biển; quản lý bền vững các nguồn lợi thủy sản…

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hoan nghênh các nỗ lực chung vì mục tiêu hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông; đồng thời đề nghị các nước ủng hộ ASEAN-Trung Quốc thực hiện đầy đủ DOC và Tuyên bố chung kỷ niệm 10 năm DOC, hướng tới COC; ủng hộ ASEAN thực hiện Tuyên bố Nguyên tắc 6 điểm về Biển Đông nhằm bảo đảm giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển 1982 của Liên hợp quốc, bao gồm việc tôn trọng vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các quốc gia ven biển, vì hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải và thịnh vượng ở khu vực.

Kết thúc hội nghị, các nhà lãnh đạo các nước tham gia Cấp cao Đông Á đã thông qua Tuyên bố EAS về Sáng kiến phát triển Đông Á và Tuyên bố EAS về phòng chống sốt rét kháng thuốc, đồng thời chính thức khởi động đàm phán về Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

Chiều cùng ngày đã diễn ra Lễ bế mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 21. Từ tháng 1/2013, Brunei sẽ bắt đầu nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN./.