Theo bác sĩ Châu, khi hệ thống miễn dịch suy yếu, con người sẽ dễ dàng bị nhiễm trùng cơ hội. Tác nhân gây nhiễm trùng cơ hội thường gặp nhất thuộc nhóm mycobacterium không phải lao (nontuberculous mycobacteria). Đây là nhóm vi khuẩn có quan hệ rất gần gũi với trực khuẩn gây bệnh lao (Mycobacterium tuberculosis), có thể gây viêm phổi nặng và gây nhiễm trùng lan tỏa ra ngoài phổi như viêm xương, nhiễm trùng nội tạng.

Những tác nhân gây nhiễm trùng cơ hội khác bao gồm vi khuẩn Salmonella non-typhi, một số loại vi nấm, virus Varicella Zoster gây zona hoặc thủy đậu nặng… Các tác nhân này không thể gây bệnh cho người có sức đề kháng (hệ thống miễn dịch) bình thường.

Có rất nhiều nguyên nhân gây suy giảm miễn dịch, bao gồm nguyên nhân bẩm sinh (bất thường về di truyền) và mắc phải (bị bệnh trong quá trình sống). Nguyên nhân mắc phải thường gặp nhất là do nhiễm virus HIV (bệnh AIDS), ngoài ra còn có thể do virus Epstein-Barr, bệnh lý ác tính…

Sự khác biệt giữa bệnh AIDS và "bệnh mới"

Tiến sĩ Châu cho biết, ở bệnh AIDS, virus HIV tấn công và phá hủy lympho bào TCD4, làm cho hệ thống miễn dịch bị suy yếu dẫn đến nhiễm trùng cơ hội. Người mắc sẽ tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

“Bệnh mới” theo nghiên cứu của Viện Sức khỏe quốc gia Mỹ là bệnh nhiễm trùng cơ hội do suy giảm miễn dịch, nhưng không có tổn thương của tế bào lympho mà do kháng thể tự miễn (autoantibodies). Các kháng thể tự miễn này xuất hiện và chống lại Interferon gamma – một hóa chất trung gian giúp loại trừ mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể.

Bệnh này chỉ xuất hiện ở người lớn, đa số độ tuổi 50, chưa rõ nguyên nhân nên các nhà nghiên cứu tạm gọi tên là “hội chứng suy giảm miễn dịch khởi phát ở người lớn” (adult-onset immunodeficiency syndrome) để phân biệt với AIDS.

Nguyên nhân bệnh mới có thể do di truyền

Bệnh cho đến nay chủ yếu phát hiện được ở Thái Lan, Đài Loan và một số trường hợp người gốc Á sống ở Mỹ. Không có biểu hiện lây truyền từ người bệnh sang người tiếp xúc nên loại trừ nguyên nhân do vi sinh vật.

Do chỉ ghi nhận ở những người gốc Á và chỉ khởi bệnh sau một thời gian sống hoàn toàn bình thường nên các nhà khoa học hướng đến nguyên nhân di truyền phối hợp với sự tác động của môi trường. Tuy nhiên cụ thể là các gene nào và tác động gì của môi trường thì vẫn chưa biết.

Thường chỉ nên nghĩ đến bệnh này khi có hội chứng suy giảm miễn dịch với tình trạng nhiễm trùng cơ hội do nontuberculous mycobacteria, lao ngoài phổi, nhiễm vi nấm… tái đi tái lại, dai dẳng kéo dài, chậm hoặc không đáp ứng với điều trị kháng sinh. Đây thường là các trường hợp bệnh nặng phải nằm viện điều trị.

Theo bác sĩ Châu, hiện nay tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới TP HCM, tất cả những bệnh nhân có biểu hiện như vậy đều do nhiễm HIV/AIDS. Trong thời gian tới bệnh viện sẽ tiếp tục tầm soát nhằm phát hiện trường hợp nhiễm trùng cơ hội nhưng không nhiễm HIV, gợi ý ban đầu của căn bệnh mới này.

Việc xác định “bệnh mới” sẽ được tiến hành bằng kỹ thuật xét nghiệm hiện đại phát hiện các tự kháng thể kháng interferon trong máu và những khảo sát chức năng miễn dịch chuyên biệt khác.