“Chúng tôi hy vọng rằng các bên liên quan sẽ nỗ lực hơn nữa vì hòa bình và ổn định trong khu vực”, Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên tiếng trong một thông cáo ngắn gửi tới hãng tin AFP hôm 29/1.

Phản ứng của chính phủ Trung Quốc hoàn toàn trái ngược với một bài xã luận đăng trên tờ Global Times.

Bài viết được xuất bản bằng cả tiếng Trung và tiếng Anh kêu gọi Trung Quốc sử dụng “ưu thế của mình để cắt đứt các hoạt động kinh tế” giữa Philippines và các nước Đông Nam Á khác cũng như xem xét việc “giảm bớt” các mối liên hệ làm ăn với Manila.

Tác giả bài viết cũng nói rằng Bắc Kinh “cần cho các nước lân bang, trong đó có Philippines, thấy rằng việc dựa vào Mỹ để tạo thế đối trọng với Trung Quốc không phải là một lựa chọn tốt”.

"Những biện pháp trừng phạt nhằm vào Philippines sẽ khiến nước này phải cân nhắc lựa chọn giữa việc để mất một người bạn như Trung Quốc với việc trở thành một đối tác của Mỹ", bài xã luận có đoạn viết.

Hôm 26/1 vừa qua, Washington và Manila đã thảo luận về khả năng tăng cường hợp tác quân sự, theo đó Philippines mở cửa đón tiếp thêm binh sĩ Mỹ và tổ chức tập trận thường xuyên hơn. Chính quyền Manila không gọi đích danh Trung Quốc là mối đe dọa, song nhấn mạnh về việc chủ quyền biển đảo bị tranh chấp.

Trong khi đó, giới chuyên gia Philippines nhận định thẳng thừng rằng phải dựa vào sức mạnh quân sự của Mỹ để ngăn chặn tham vọng của Bắc Kinh.

Nỗ lực mở rộng quan hệ quân sự giữa Mỹ và Philippines được xúc tiến trong bối cảnh cả Manila lẫn Washington đều tỏ ra quan ngại trước hành động ngày càng mạnh mẽ của Trung Quốc về vấn đề chủ quyền và việc Mỹ tìm cách mở rộng sức mạnh quân sự của mình ở Châu Á.

Các cuộc đàm phán với Philippines tiếp diễn sau tuyên bố của Tổng thống Mỹ Barack Obama hồi tháng 11/2011 rằng Mỹ sẽ triển khai 2.500 thủy quân lục chiến tại miền Bắc Australia. Trong tháng 12 sau đó, một đô đốc Mỹ cho biết nước này muốn cho một số tàu chiến đồn trú tại Singapore.

Trung Quốc xem những động thái này là một phần trong nỗ lực của Mỹ nhằm bao vây họ.